Son zamanlarda vergi borcu olarak gönderilen “birden fazla iş yerinde çalışmış olanların kümülatif vergi matrahının sıfırlanmasından doğan vergi farkı” konulu tebligatlara istinaden bu yazımı yazıyor ve adaletsiz olduğunu düşündüğüm bir durumdan bahsetmek istiyorum.

Eksik alınmış olan verginin, “kesinlikle alınması gerektiği” konusunda hemfikirim. Fakat net ve brüt çalışan 2 farklı işçiden, aynı şekilde vergi talep etmenin adaletsiz olduğunu matematiksel olarak göstermek istiyorum.

1 çalışanın 2 farklı iş yerinde çalıştığı durumu basitçe anlatmak istiyorum. İşçi yılın tam ortasında iş değiştirmiş olsun. Anlaşılması kolay olması adına, bir sonraki işe aynı maaştan girmiş olsun (sebebi bir önceki iş yeri ile kavga etmiş olması ya da yeni iş yerinin ek haklarının fazla olması olabilir, fark etmez. Maaşın aynı kalması durumu anlamayı basitleştirmek için önemli).

Örneğin 2018 yılı için iki farklı durumu inceleyelim. Yılda net 60.000 TL(brüt 89.823 TL) eline para geçen bir çalışan varsayarsak

1. Net 5000 TL ücret alan bir işçidir veya
2.  Brüt 7486 TL ücret alan bir işçidir (aylık ortalama net 5000 TL ye denk gelen brüt tutar[Resim-3])

1. duruma göre, net ile çalışanın yıl ortasında aynı ücrete iş değiştirdiğinde eline geçen yıllık toplam net para şu şekildedir:

– 30.000(Ocak-Haziran) + 30.000(Temmuz-Kasım) = 60.000 TL dir. [Resim-4, Resim-5]
– Brüt üzerinden ödediği toplam vergi = 6603 + 6603 = 13.206 TL dir.

2. duruma göre, Brüt olarak çalışanın yıl ortasında aynı ücrete iş değiştirdiğinde eline geçen yıllık toplam net para şu şekildedir:

– 31.562(Ocak-Haziran) +31.562(Ocak-Haziran) = 63.124 TL dir. [Resim-1, Resim-2]
– Brüt üzerinden ödediği toplam vergi = 7188 + 7188 = 14.376 TL dir.

Bu çalışanların ikisinin de yıllık toplam brüt gelirleri(89.823TL) aynıdır.  Yani her iki çalışan da 17.496TL vergi vermiş olması gerekirken, iş değişikliği sebebiyle kümülatif vergi matrahının sıfırlanmasından dolayı;

– net çalışan 13.206 TL,
– brüt çalışan 14.372 TL vergi ödemiştir.

Bu yüzden devlet;

– net çalışandan 17.496 – 13.206 = 4.290 TL,
– brüt çalışandan 17.496 – 14.372 = 3.124 TL’sini geri istemektedir ve haklıdır.

Vergiyi verdikten sonra çalışanların ellerinde kalan para

– net çalışan 60000 – 4290 = 55710 TL
– brüt çalışan 63124 – 3124 = 60000 TL

Görüldüğü üzere brüt çalışan için aradaki fark, devletin talep ettiği aynı değere tekabül etmektedir. Vergisini verdiğinde yıllık kazanması gereken 60000TL elinde kalmış olacaktır.

Fakat net ücret ile çalışan kişi kazanması gerekenden daha az kazanmış olacak ve 4290 lira zarara girmiş olacaktır. Çünkü bu vergi farkı, net ücret veren firmanın cebine girmiştir. Brüt ücretle çalışanın ise kendisinin cebine girmiştir. Fakat devlet eksik vergiyi her iki durumda da çalışandan tahsis etmekte olduğundan net ücrete çalışan, tahsis edilen miktarda zarara girmektedir.

Net ücrete çalışanın, iş değiştirdiğinde oluşan vergi eksiği şirketin cebinde kalmaktadır. Yani haksız kazancı çalışan değil şirket elde etmiş olmakta, faturasını çalışanı ödemektedir.

Hatta net ücrete çalışan personelin ücret dengi olan brüt ücretli arkadaşı, 3124 lirayı, vergi beyan tarihi olan 2019 Mart’a kadar faize koyup bir de oradan ek gelir edebilmektedir. Maaş konusunda denk olan 2 çalışandan biri diğerinden fazla kazanmaktadır.

Bu konuda haksızlık yapıldığını düşünmekteyim. Aradaki vergi farkı, net ücret ile çalışan personelin şirketinden talep edilmesi gerekmektedir çünkü haksız yere zenginleşen, firmadır. Net maaş ile çalışan kişinin, eline hiç geçmeyen bir paradan art niyet oluşturmasının imkânsız olduğunu bu yüzden aksi şekilde işlem yapılmasının yanlış olduğunu düşünmekteyim.

Brüt maaşla çalışan için;

iş değiştirdiğinde,

 

Geliri 31.562(Ocak-Haziran) +31.562(Ocak-Haziran) = 63.124 TL dir.

İş değiştirmezse,

Geliri, 60.000 TL dir.

 

Net maaşla çalışan için;

iş değiştirdiğinde,

 

Geliri 30.000(Ocak-Haziran) + 30.000(Temmuz-Kasım) = 60.000 TL dir.

İş değiştirmezse,

Geliri, 60.000 TL dir.

Kısaca Net ücretle çalışan iş değiştirdiğinde, brüt ücretle çalışan gibi kâr etmemektedir. Eğer net ücretliden vergi alınırsa çalışan zarara uğratılmış olur. Vergi işverenden alınmalıdır. Brüt ücretli ise bu farkı ödemekle yükümlüdür.